Έρχεται φτώχεια λέει η ΕΣΥΕ

Εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά «φλερτάρουν» πλέον με τα όρια της φτώχιας στην Ελλάδα με πιθανότερα «θύματα» τα παιδιά και τους ηλικιωμένος, που αντικειμενικά έχουν πολύ περιορισμένες δυνατότητες να ξεφύγουν το φάσμα της ανέχειας και σε ορισμένες περιπτώσεις και της…πείνας.Πλέον το πρόβλημα δεν επικεντρώνεται, όπως τις προηγούμενες χρονιές στο 20% του πληθυσμού που αντιμετώπιζε το κίνδυνο φτώχειας το 2006. Αφορά κυρίως το ορατό ενδεχόμενο να ανατραπεί επί τα χείρω η δυσάρεστη αυτή αναλογία.Όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση της ΕΣΥΕ, το χρηματικό όριο της φτώχειας ανέρχεται στο ετήσιο ποσό των 6.120,00 ευρώ ανά άτομο και σε 12.852,00 ευρώ για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά.

- Το μέσο ετήσιο ατομικό ισοδύναμο εισόδημα ανέρχεται σε 12.130,28 ευρώ και το μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών της χώρας σε 21.140,37 ευρώ.
- Τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας εκτιμώνται σε 838.910 και τα μέλη τους σε 2.190.933.
Εκείνος, όμως, που αυξάνεται και μάλιστα με γεωμετρική πρόοδο είναι ο κίνδυνος φτώχειας, που διαμορφώνεται σε ποσοστό 8%, 13% και 28%, ανάλογα με το βάρος των οικονομικών επιπτώσεων.
Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις μειώνουν το ποσοστό κινδύνου φτώχειας, περίπου, κατά το ήμισυ.Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (δηλαδή μη συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιδομάτων (1) και των συντάξεων (2) στο συνολικόεισόδημα των νοικοκυριών) ανέρχεται σε 42,1%, ενώ όταν περιλαμβάνονται μόνο οι συντάξεις και όχι τα κοινωνικά επιδόματα μειώνεται στο 23,8%.
Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας πριν από όλες τις κοινωνικές μεταβιβάσεις (δηλαδή μη συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιδομάτων και των συντάξεων στο συνολικό εισόδημα των νοικοκυριών) εκτιμάται σε 82% για άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, αποδεικνύοντας τη σημαντική επίδραση των κοινωνικών μεταβιβάσεων και κυρίως των συντάξεων.
Τα κοινωνικά επιδόματα μειώνουν το ποσοστό της φτώχειας κατά 3,5 ποσοστιαίες μονάδες.Οι συντάξεις μειώνουν το ποσοστό της φτώχειας κατά 18,3 ποσοστιαίες μονάδες.Το σύνολο των κοινωνικών μεταβιβάσεων μειώνει το ποσοστό της φτώχειας κατά 21,8
ποσοστιαίες μονάδες.

Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις περιορίζουν σημαντικά τον κίνδυνο φτώχειας ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω. Ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας πριν τις κοινωνικές μεταβιβάσεις, για αυτή την ομάδα ηλικιών, εκτιμάται στο 82%, ενώ μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις εκτιμάται στο 28% του παραπάνω πληθυσμού, δηλαδή παρατηρείται μείωση 54 ποσοστιαίων μονάδων.
Η επίδραση των κοινωνικών μεταβιβάσεων στη μείωση του κινδύνου φτώχειας είναι μικρότερη στον πληθυσμό ηλικίας 18-64 ετών. Ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας πριν τις κοινωνικές μεταβιβάσεις, για αυτή την ομάδα ηλικιών, εκτιμάται στο 34%, ενώ μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις εκτιμάται στο 22% του παραπάνω πληθυσμού, δηλαδή παρατηρείται μείωση κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες.

Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις (συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων) αποτελούν το 27,2% του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών της χώρας.
- Οι συντάξεις εμφανίζουν ένα αξιόλογο μερίδιο του διαθέσιμου εισοδήματος, αφού αποτελούν το 24,1%.
- Τα κοινωνικά επιδόματα αποτελούν το 3,1% του διαθέσιμου εισοδήματος.
Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις (συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων) αποτελούν το 65% του διαθέσιμου εισοδήματος του πληθυσμού που κατατάσσεται στο κατώτατο δεκατημόριο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στο ανώτατο δεκατημόριο εκτιμάται σε 15%. Οι κοινωνικές μεταβιβάσεις (μη συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων) αποτελούν το 9% του διαθέσιμου εισοδήματος του πληθυσμού που κατατάσσεται στο κατώτατο δεκατημόριο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στο ανώτατο δεκατημόριο εκτιμάται σε 0,8%.

Χαρακτηριστικά πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας

Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας είναι υψηλότερο στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, 21% και 20%, αντίστοιχα (πίνακας 2α). Τα μονοπρόσωπα νοικοκυριά με θήλυ μέλος απειλούνται από τη φτώχεια σε ποσοστό 29%, ενώ τα αντίστοιχα με άρρεν μέλος σε ποσοστό 25%.
Ο κίνδυνος φτώχειας για παιδιά 0-17 ετών (παιδική φτώχεια) ανέρχεται σε 23%. Ο κίνδυνος φτώχειας για άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών υπολογίζεται σε ποσοστό 23%, ενώ για άτομα ηλικίας 18 έως 24 ετών σε ποσοστό 24%.
Οι εργαζόμενοι κινδυνεύουν λιγότερο από τους ανέργους και τους οικονομικά μη ενεργούς (συνταξιούχους, νοικοκυρές κλπ.). Το ποσοστό κινδύνου φτώχειας των εργαζομένων ανέρχεται σε 14% (άνδρες 15% και γυναίκες 12%), των μη εργαζομένων σε 25% και των ανέργων σε 35%.
Ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας, κατά κατάσταση απασχόλησης, για τους εργαζομένους με πλήρη απασχόληση ανέρχεται σε 13%, ενώ για τους εργαζομένους με μερική απασχόληση ανέρχεται σε 27%.
Τα νοικοκυριά που διαμένουν σε ιδιόκτητη κατοικία απειλούνται από φτώχεια κατά 20%, ενώ αυτά που διαμένουν σε ενοικιασμένη κατοικία κατά 23% (πίνακας 5α). Ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας ηλικιωμένων 75 ετών και άνω, κατά ιδιοκτησιακό καθεστώς, ανέρχεται για μεν τους ιδιοκτήτες σε 33%, για δε τους ενοικιαστές σε 13%.
Ο κίνδυνος φτώχειας των νοικοκυριών με εξαρτώμενα παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη ανέρχεται σε 47% του συνόλου των νοικοκυριών αυτής της κατηγορίας, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης για νοικοκυριά χωρίς παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη ανέρχεται σε 25%.
Ο κίνδυνος φτώχειας των νοικοκυριών με ένα γονέα και, τουλάχιστον, ένα εξαρτώμενο παιδί ανέρχεται σε 34,0% των νοικοκυριών αυτής της κατηγορίας, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης για τα νοικοκυριά με δύο γονείς και ένα εξαρτώμενο παιδί ανέρχεται σε 20%.
Οι αμοιβές των μισθωτών ανδρών υπερτερούν των αντίστοιχων των γυναικών κατά 9%.
Τα μέλη των νοικοκυριών, που διαμένουν σε αραιοκατοικημένες περιοχές, απειλούνται από τη φτώχεια περισσότερο από αυτά που διαμένουν σε πυκνοκατοικημένες και ενδιάμεσης πυκνότητας περιοχές. Τα ποσοστά κινδύνου φτώχειας ανά βαθμό πυκνότητας (1)
πληθυσμού είναι 28%, 9% και 63%, αντίστοιχα, για τις πυκνοκατοικημένες, ενδιάμεσης πυκνότητας και αραιοκατοικημένες περιοχές.

Βάθος του κινδύνου της φτώχειας

Το βάθος (χάσμα) της φτώχειας, το οποίο αναφέρεται στην εισοδηματική κατάσταση των ατόμων που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας, ανέρχεται στο 26%. Αυτό σημαίνει ότι το 50% των φτωχών κατέχουν εισόδημα μεγαλύτερο από το 74% του ορίου της φτώχειας (6.120,00 ευρώ), δηλαδή πάνω από 4.534,92 ευρώ, ετησίως, ανά άτομο. Το μεγαλύτερο βάθος κινδύνου φτώχειας, σε ποσοστό 29%, εκτιμάται για άτομα ηλικίας 0-17 ετών.

Δείκτες ανισότητας

Ο δείκτης S80/S20, που εξετάζει το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού προς το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού, ανέρχεται στο 6, δηλαδή το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού είναι 6 φορές υψηλότερο από το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού. Ο ίδιος δείκτης για άτομα ηλικίας έως 64 ετών εκτιμάται σε 6,3, ενώ για άτομα 65 ετών και άνω εκτιμάται σε 4,8.
Ο συντελεστής Gini (5) υπολογίστηκε σε 34,3. Η μεγαλύτερη ανισότητα (37,8 ) παρατηρείται στις γυναίκες της ομάδας ηλικιών από 16-24 ετών.

Δείκτες συντάξεων

Λόγος σχετικού διάμεσου εισοδήματος ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω και 60 ετών και άνω προς το αντίστoιχο εισόδημα ατόμων ηλικίας 45 έως 54 ετών (relative median ratio)
Ο λόγος του σχετικού διάμεσου εισοδήματος αφορά στο κατά πόσο τα εισοδήματα των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω είναι υψηλότερα ή χαμηλότερα από τα αντίστοιχα εισοδήματα ατόμων ηλικίας 45 έως 54 ετών, δηλαδή είναι ο λόγος του διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω προς το αντίστοιχο εισόδημα ατόμων ηλικίας 45 έως 54 ετών και εκτιμάται στο 0,80. Αυτό σημαίνει ότι τα εισοδήματα του πληθυσμού ηλικίας 65 ετών και άνω ανέρχονται στο 80% των εισοδημάτων του πληθυσμού ηλικίας 45 έως 54 ετών. Ο ίδιος λόγος που αφορά στα εισοδήματα των ατόμων 60 ετών και άνω με τα αντίστοιχα εισοδήματα ατόμων ηλικίας 45 έως 54 ετών εκτιμάται σε 0,84.

Κατάσταση υγείας και κίνδυνος φτώχειας

Τα μέλη των νοικοκυριών σε κίνδυνο φτώχειας, ηλικίας 16 ετών και άνω, δηλώνουν ότι η κατάσταση της υγείας τους είναι πολύ καλή ή καλή σε ποσοστό 68,9%, ενώ στα μη φτωχά το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 78,6%. Το 27,9% των μελών των νοικοκυριών σε κίνδυνο φτώχειας, ηλικίας 16 ετών και άνω,
δηλώνουν ότι έχουν κάποιο χρόνιο πρόβλημα υγείας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των μελών του μη φτωχού πληθυσμού ανέρχεται σε 20%. Με λίγα λόγια ο φτωχός πληθυσμός έχει κάποιο χρόνιο πρόβλημα κατά 35% περισσότερο από το μη φτωχό πληθυσμό.

Επίπεδο εκπαίδευσης και κίνδυνος φτώχειας

Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη μείωση της φτώχειας. To ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης, που έχει τελειώσει το 66,9% των φτωχών, είναι η υποχρεωτική εκπαίδευση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μη φτωχούς εκτιμάται στο 44,4%.
Το 40% αυτών που δεν έχουν πάει καθόλου σχολείο (αναλφάβητοι) ή δεν έχουν τελειώσει το δημοτικό απειλείται από φτώχεια. Το αντίστοιχο ποσοστό για άτομα που έχουν τελειώσει ανώτατη βαθμίδα (ΤΕΙ, ΑΕΙ, μεταπτυχιακά) μειώνεται δραστικά στο 8%.

Κίνδυνος φτώχειας των οικονομικών μεταναστών

Ο κίνδυνος φτώχειας, μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις, των οικονομικών μεταναστώνεκτιμάται, από τα στοιχεία της έρευνας σε 34,3%.
Ο δείκτης S80/S20, που εξετάζει το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού προς το εισόδημα του φτωχότερου 20% του δηλαδή, το μερίδιο του εισοδήματος τουžπληθυσμού, ανέρχεται στο 5,0 πλουσιότερου 20% του πληθυσμού είναι
5,0 φορές υψηλότερο από το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού.

Πληθυσμός που απειλείται από τη φτώχεια:

Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών και με, τουλάχιστον, ένα εργαζόμενο μέλος (51%)
Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη (47%) Άνδρες άνεργοι (41%)
Μονογονεϊκά νοικοκυριά με, τουλάχιστον, ένα εξαρτώμενο παιδί (34%)
Νοικοκυριά με έναν ενήλικα ηλικίας άνω των 65 ετών (33%)
Νοικοκυριά με έναν ηλικιωμένο ( 33%)
Νοικοκυριά με 2 ενήλικες με τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα παιδιά (30%)
Νέοι ηλικίας 16 έως 24 ετών (25%)

Ο φτωχός πληθυσμός αποτελείται από:

Τα μέλη των νοικοκυριών που έχουν χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο (69%)
Μη εργαζομένους (66%), αλλά και από εργαζομένους (34%)
Τα μέλη των νοικοκυριών που μένουν σε αραιοκατοικημένες περιοχές (63%)
Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά (54%)
Νοικοκυριά χωρίς εξαρτώμενα παιδιά (46%)
Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά και με ένα, τουλάχιστον, εργαζόμενο μέλος (33%)

Επισημαίνεται ότι για την εξαγωγή ορθών συμπερασμάτων, κατά την μελέτη των
αποτελεσμάτων της έρευνας, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στον ερευνώμενο πληθυσμό δεν
περιλαμβάνονται ομάδες πληθυσμού που είναι, κατά τεκμήριο, φτωχές, όπως άστεγοι,
διαβιούντες σε ιδρύματα, αθίγγανοι κλπ.

Πηγη: ΕΣΥΕ